Achtung Panzer 024 201-205 (Ferdinand-Elephant), Publikacje militarne i modelarskie - broń pancerna (Vanguard, ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Panzerjäger Tiger(P) – Ferdinand / Elephant
Sd.Kfz.184
Tiger-Sturmgeschütz / Sturmgeschütz mit 8,8cm Pak 43/2
Elephant zdobyty pod Anzio na ekspozycji w Aberdeen, USA.
Ferdinand – ciężki wóz szturmowy opracowany przez firmę Porsche i budowany w zakładach Nibelungenwerke został skonstruowany specjalnie z myślą o wykorzystaniu go na Froncie Wschodnim. Jego konstrukcja była oparta na prototypie czołgu Tiger wersji Porsche – VK 4501(P), który okazał się podatny na mechaniczne usterki i w konsekwencji został odrzucony na korzyść konkurencyjnego prototypu konstrukcji Henschla. Zdecydowano wtedy o wykorzystaniu 90 przedprodukcyjnych egzemplarzy podwozia VK 4501(P) w innym projekcie. Początkowo planowano przekonwertowanie ich na podstawę ciężkiej haubicy 150mm lub 170mm jak również ciężkiego moździerza 210mm. Ostatecznie 22 września 1942 roku nakazano przebudować je na ciężkie czołgi szturmowe, uzbrojone w działo 88mm Pak 43/2 L/71 i 30 listopada tego samego roku gotowy był pierwszy projekt. 19 marca 1943 roku pierwszy w pełni ukończony Ferdinand został zaprezentowany Adolfowi Hitlerowi na poligonie testowym w Ruegenwalde. Hitler był bardzo zadowolony i nakazał przyspieszenie produkcji w związku z planowaną letnią ofensywą. Od kwietnia do maja 1943 roku przy wielkim wysiłku robotników 90 sztuk podwozia VK 4501(P) (numery 150010 – 150100) zostało przekonwertowanych w zakładach Nibelungenwerke w St.Valentin w Austrii na pojazdy Ferdinand. Przebudowa składała się z szeregu modyfikacji. Dwa oryginalne silniki Porsche Typ 101/1 zostały wymienione na sprawdzone silniki Maybach HL 120. Były one montowane w centralnej części kadłuba, co miało umożliwić umieszczenie nadbudówki (produkowanej przez zakłady Alkett) z tyłu pojazdu. Nadbudówka ważyła 15000kg. Mocowano także do kadłuba dodatkowe płyty pancerne o masie 4500kg. Ferdinandy (nazwane na cześć Dr.Ferdinanda Porsche) uzbrojono w potężne działo 88mm Pak 43/2 L/71, posiadały one również bardzo gruby pancerz – od 80-milimetrowego z boku do 200-milimetrowego z przodu wozu. Wewnątrz przewożono dodatkowo karabin maszynowy 7,92mm MG 34, który wykorzystywano do bliskiej obrony. 8 maja 1943 roku wszystkie pojazdy opuściły fabrykę, pozbawione jednakże osłon ochronnych wokół dział. 13 maja Krupp wysłał część osłon do stacjonujących już na Wschodzie jednostek. Niestety ilość wyprodukowanych osłon była zbyt mała i część pojazdów ich nie otrzymała. Masa każdej osłony wynosiła 3500kg.
Ferdinand majora Noaka z sPzJagAbt 654, Kursk, lipiec 1943 roku.
Ferdinandy przydzielono do jednostek schwere Heeres Panzerjäger Abteilung 653 i 654 (każda z nich miała posiadać 45 wozów) w ramach przygotowań do ofensywy kurskiej („Zitadelle”) w lipcu 1943 roku. Obydwie jednostki sformowano w kwietniu 1943 roku w Bruck. sPzJagAbt 653 dowodzony przez majora Steinwachsa utworzono z personelu Sturmgeschütz Abteilung 197, dowódcą sPzJagAbt 654 był zaś major Karl-Heinz Noak. Jednostki te wraz ze Sturmpanzerabteilung 216, wyposażonym w Brummbary utworzyły 656 sPanzerjäger Regiment, dowodzony przez podpułkownika Jugenfelda. W rzeczywistości sPzJagAbt 653 posiadał 45 pojazdów Ferdinand, podczas gdy sPzJagAbt 654 tylko 44, jako że jeden z nich wciąż poddawany był testom na poligonie w Kummersdorf. W celu zaopatrzenia Ferdinandów w amunicję sześć czołgów Panzer III przebudowano na ciągniki amunicyjne Munition Schlepper i przydzielono do jednostek sPzJagAbt. 656 sPanzerjäger Regiment podczas nadchodzącej operacji miał wejść w skład 41.Korpusu Pancernego (pod dowództwem generała Harpe) Grupy Armii „Mitte” (Środek).
Organizacja schwere Heeres Panzerjäger Abteilung 654 – lipiec 1943.
Kompania dowodzenia
3 x Ferdinand
5 Kompania
2 x Ferdinand
6 Kompania
2 x Ferdinand
7 Kompania
2 x Ferdinand
Pluton
4 x Ferdinand
Pluton
4 x Ferdinand
Pluton
4 x Ferdinand
Pluton
4 x Ferdinand
Pluton
4 x Ferdinand
Pluton
4 x Ferdinand
Pluton
4 x Ferdinand
Pluton
4 x Ferdinand
Pluton
4 x Ferdinand
W pierwszych dniach ofensywy użycie Ferdinandów zakończyło się klęską z powodu technicznych problemów (kilka utracono z powodu zapalenia się przewodów paliwowych), braku odpowiedniego wsparcia, a szczególnie braku defensywnej broni. Szereg pojazdów zniszczyły ich własne załogi po tym jak zostały one unieruchomione (bądź to uszkodzone w boju, bądź też po awariach mechanicznych), niejeden zniszczyła radziecka piechota lub artyleria oraz ciężkie działa SU-152 „Zwieroboj”. Zdarzało się, że załogi Ferdinandów (np. załoga majora Noaka) strzelały z karabinów maszynowych 7,92mm MG 34 przez lufę głównego działa 88mm, albo w celu obrony przed piechotą nieprzyjaciela instalowały karabin poniżej działa. Tymczasowym polowym rozwiązaniem było montowanie platformy dla grenadierów pancernych z tyłu pojazdu, jednak rezultatem były znaczne straty w ludziach. Podczas ofensywy kurskiej do listopada 1943 roku Ferdinandy z sPzJagAbt 653 zniszczyły 320 radzieckich czołgów, przy stracie 13 wozów. Cały 656 sPanzerjäger Regiment zniszczył 502 czołgi radzieckie i 100 innych pojazdów. Ferdinandy okazały się bardzo skuteczną bronią gdy tylko umieszczano je z tyłu linii.
„Pierwszego dnia z powodzeniem atakowaliśmy bunkry, pozycje piechoty, dział polowych i przeciwpancernych. Przez trzy godziny nasze działa (Ferdinandy) walczyły w kawalkadzie nieprzyjacielskiego ognia, udowadniając że są na niego odporne! Wieczorem tego dnia został zniszczony pierwszy czołg wroga a pozostałe wycofały się. Załogi dział polowych i przeciwpancernych uciekły po kilku niecelnych strzałach oddanych w kierunku naszych wozów (Ferdinandów). W pierwszych atakach nasz pułk (656 sPanzerjäger Regiment) zniszczył liczne stanowiska artylerii, bunkry a także 120 nieprzyjacielskich czołgów…” – raport dowódcy plutonu Boehma z 19 lipca 1943 roku.
Po zakończeniu ofensywy kurskiej dowódcy donosili o licznych problemach dotyczących eksploatacji Ferdinandów. Głównym był brak karabinu maszynowego w kadłubie, co czyniło je łatwym celem dla piechoty i jednostek przeciwpancernych. Kłopoty sprawiało załogom też zamocowanie działa (brak obrotowej wieży), mechanizmy skrętu (z czołgu Tiger – VK 4501(P) ) i zbyt mała moc (stosunek masy do mocy silnika). W październiku 1943 roku 50 posiadanych jeszcze pojazdów wycofano do fabryki w celu dokonania niezbędnych napraw i modyfikacji. Zamontowano w kadłubie karabin MG 34, zwiększono opancerzenie, zainstalowano szersze gąsienice oraz kopułę dowódcy (przebudowaną z pojazdu StuG III Ausf G), która umożliwiała lepszą obserwację terenu. Większość wozów częściowo pokryto pastą magnetyczną Zimmeritem. Modyfikacji dokonano w zakładach Nibelungenwerke w Austrii w lutym i marcu 1944 roku przy okazji zastępując nazwę Ferdinand na Elephant. Oficjalnie zmiany nazwy dokonano rozkazem generalnym z 1 maja 1944 roku.
Po modernizacji 48 Elephantów zgrupowano w schwere Heeres Panzerjäger Abteilung 653 i częściowo przeniesiono pod koniec lutego 1944 do Włoch. Odbyły koleją drogę przez Salzburg, Innsbruck, Przełęcz Brenner, Tento i Florencję i 24 lutego dotarły do Rzymu. Już 1 marca 1944 roku skierowano je do walk w rejonie Nettuno, Anzio i Cisterny. sPzJagAbt 654 pod koniec 1943 roku skierowano do Francji i przezbrojono w pojazdy Jagdpanther. W kwietniu 1944 roku część sPzJagAbt 653 przeniesiono ponownie na Front Wschodni. Wiosną 1944 roku wszystkie posiadane jeszcze Elephanty zgrupowano w nową jednostkę – schwere Heeres Panzerjäger Kompanie 614, a sPzJagAbt 653 wyposażono w wozy Jagdtiger. sPzJagKp 614 z 13-14 pojazdami Elephant służyła do początków 1945 na Froncie Wschodnim i ostatecznie wszystkie ocalałe (4?) Elephanty użyto po raz ostatni w ramach Kampfgruppe „Ritter” w połowie kwietnia 1945 roku w rejonie Zossen (na południe od Berlina). Użyte defensywnie we Włoszech i Rosji pojazdy Elephant okazały się groźnymi przeciwnikami. 1 stycznia w służbie pozostawały jeszcze 4 wozy tego typu.
Bergepanzer Tiger(P) / Bergetiger(P) / Berge-Elephant
W okresie sierpień – wrzesień 1943 roku trzy z oryginalnych czołgów VK 4501(P) (przydzielone do sPzJagAbt 653) a w październiku tego samego roku dwa wycofane Ferdinandy przekonwertowano na pojazdy Bergepanzer Tiger(P). Przebudowano kadłub i zamontowano w tylnej części niewielką nadbudówkę (z części Panzer IV) a silnik przesunięto ku centralnej części wozu. Bergetiger(P) był wyposażony w 2-tonowy dźwig, nie posiadał wyposażenia dodatkowego, zaś jedynym uzbrojeniem był zainstalowany w nadbudówce karabin maszynowy 7,92mm MG 34.
Elephanty okazały się być bardzo efektywną bronią gdy prowadziły ogień z dystansu - były w stanie zniszczyć radziecki T-34 z odległości 4,5 km. Generalnie pojazdy te były bardzo zaawansowaną konstrukcją, doskonałą w obronie i o bardzo dużej sile ognia. Do dnia dzisiejszego zachowały się tylko dwa egzemplarze wozu Ferdinand/Elephant - w Kubince w Rosji (zdobyty pod Kurskiem), oraz w Aberdeen w USA (zdobyty pod Anzio).
Dane techniczne pojazdów Ferdinand/Elephant
Masa
65000kg (Ferdinand)
70000kg (Elephant)
Załoga
6
Silnik
2 x Maybach HL 120 TRM /
12-cylindrowy / 265-300KM
Prędkość
Na drodze: 20 – 30km/h
W terenie: 8 –10km/h
Zasięg
Na drodze: 150km
W terenie: 90km
Zbiornik paliwa
950 litrów
Długość
8,14m
Szerokość
3,38m
Wysokość
2,97m
Uzbrojenie
88mm Pak 43/2 L/71 & 7,92mm MG 34 (Ferdinand)
88mm Pak 43/2 L/71 & 2 x 7,92mm MG 34 (Elephant)
Amunicja
88mm – 50 sztuk
7,92mm – 600 sztuk
Pancerz (mm/kąt)
Nadbudówka przód: 200/20-25
Góra kadłuba przód: 100+100/9-12
Dół kadłuba przód: 100+100/30-35
Nadbudówka boki: 80/28-30
Góra kadłuba boki: 80/0
Dół kadłuba boki: 60/0
Nadbudówka tył: 80/20
Góra kadłuba tył: 80/40
Dół kadłuba tył: 80/0
Nadbudówka góra: 30/86
Góra kadłuba góra: 25-30/90
Dół kadłuba dno: 30+20/90
Jarzmo działa: 25/0 + 100/półokrągłe
Grubość przebijanej płyty pancernej nachylonej pod kątem 30° od pionu
88mm Pak 43/2 L/71
Amunicja
100m
500m
1000m
1500m
2000m
Panzergranate 39
203mm
185mm
165mm
148mm
132mm
Panzergranate 40/43*
237mm
217mm
193mm
171mm
153mm
*z jądrem wolframowym
Konwersje pojazdu Ferdinand
Bergepanzer Tiger(P) / Bergetiger(P) – ciężki wóz ewakuacyjny
203
[ Pobierz całość w formacie PDF ]