Achtung Panzer 004 28-36 (PzKpfw II), Publikacje militarne i modelarskie - broń pancerna (Vanguard, Concord, ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Panzerkampfwagen II Sd.Kfz.121
LKA II – prototyp Kruppa czołgu Panzer II.
W 1934 roku na zamówienie Heereswaffenamt rozpoczęto prace nad projektem 10-tonowego opancerzonego pojazdu, uzbrojonego w działo 20mm. Na początku roku 1935 szereg firm, w tym Krupp, MAN (tylko podwozie), Henschel (również jedynie podwozie) i Daimler-Benz przedstawiło do oceny Wehrmachtowi swoje prototypy „ciągnika rolniczego” – Landwirtschaftlicher Schlepper 100 / LaS 100. Nowy pojazd oznaczany był również jako 2cm MG Panzerwagen i VsKfz 622 (Versuchkraftfahrzeug 622). Jako pierwszy swój projekt zaprezentował Krupp. Była to powiększona wersja LKA 1 z drobnymi modyfikacjami i innym uzbrojeniem, jednakże konstrukcji tej nie zaakceptowano. Ostatecznie zdecydowano aby wykorzystać podwozie opracowane przez MAN i kadłub opracowany przez Daimler-Benza. Pod koniec 1935 roku pierwsze 10 sztuk czołgu LaS 100, oznaczonego później jako Ausf a1 zostało wyprodukowanych przez zakłady MAN. Był to pojazd większy niż Panzer I i choć budowano go również tylko jako lekki czołg treningowy, wszedł do służby z powodu opóźnień przy projektach czołgów Panzer III i Panzer IV.
Pierwsze warianty Panzer II (Ausf a1/a2/a3/b) były pojazdami prototypowymi, które służyły do celów szkoleniowych, jednak wykorzystywano je bojowo do połowy 1941 roku. Modele Ausf a1/a2/a3 były napędzane silnikiem Maybach HL 57 TR, natomiast Ausf b silnikiem Maybach HL 62 TR. Ogółem od końca 1935 roku do marca 1937 roku MAN i Daimler-Benz wybudowały 110 sztuk czołgów PzKpfw II Ausf a1/a2/a3/b. Wersje te były do siebie podobne i różniły się kilkoma modyfikacjami w silniku, systemie chłodzenia i wydechu. Zastosowane w nich zawieszenie, będące rozwinięciem zawieszenia Panzer I, składało się z każdej strony z trzech par kół jezdnych połączonych zewnętrzną belką.
W marcu 1937 roku pojawił się nowy wariant – Ausf c z nowym zawieszeniem, składającym się z pięciu oddzielnych kół jezdnych. Model ten stał się standardem dla kolejnych wersji Panzer II. Wyprodukowano około 2000 sztuk podwozia PzKpfw II Ausf c. Był on używany w celach treningowych a także jako czołg bojowy. Zmodyfikowane i ulepszone wersje Ausf c – PzKpfw II Ausf A/B/C (różniące się drobnymi szczegółami) weszły do seryjnej produkcji jako modele podstawowe. Czołgi PzKpfw II Ausf c, A, B i C były produkowane w zakładach MAN, Daimler-Benz, Henschel, Wegmann, Alkett, MIAG i FAMO.
Panzerkampfwagen II Ausf a1/a2/a3.
W maju 1938 roku MAN wyprodukował pierwsze egzemplarze PzKpfw II Ausf D/E (Schnellkampfwagen) lekkiego czołgu dla oddziałów kawalerii. Posiadał on nieudane, podobne do skonstruowanego przez Brytyjczyków i Rosjan zawieszenie typu Famo/Christie. Czołgi Ausf D/E zostały użyte bojowo jedynie w wojnie z Polską w 1939 roku, służyły w 2. i 3.Dywizji Lekkiej. Główną ideą powstania wariantu Ausf D/E było dostarczenie jednostkom kawalerii szybkiego czołgu rozpoznawczego. Jedynym elementem jaki pozostał identyczny w Ausf D/E w porównaniu z wcześniejszymi modelami była wieża, natomiast reszta była w większości nowymi konstrukcjami. W 1940 roku z powodu słabych osiągów terenowych duża ilość PzKpfw II Ausf D/E została wycofana ze służby i przebudowana do innych celów (np. Flammpanzer II i Marder II (Sd.Kfz.132)). W marcu 1941 roku FAMO przedstawiło ulepszoną i zmodyfikowaną wersję Ausf C – lekki czołg rozpoznawczy PzKpfw II Ausf F.
Panzer II Ausf D/E.
Panzerkampfwagen II był produkowany przez różnych producentów. Warianty Ausf a1 do b wytwarzał MAN i Daimler-Benz, Ausf c do C MAN, Daimler-Benz, Henschel, Wegmann, Alkett, MIAG i FAMO, Ausf D/E MAN, Ausf F FAMO. Wszystkie PzKpfw II były uzbrojone bądź w działo 20mm KwK 30 L/55, bądź w nowsze 20mm KwK 38 L/55 (były one rozwinięciem dział 20mm Flak 30/38). Obydwa działa wykorzystywały tą samą amunicję, przy czym KwK 38 było w stanie strzelać szybciej (KwK 30 – 280 pocisków na minutę, KwK 38 – 420-480 pocisków na minutę). Egzemplarze Panzerkampfwagen II wysyłane do Afryki Północnej miały przystosowany do warunków tropikalnych system wentylacji i filtrów – Tropisch. Niektóre standardowe pojazdy Ausf A/B/C były zaopatrzone w miotacze dymu i służyły w Rosji w 1941/42 roku razem z wozami Flammpanzer II. Czołgi PzKpfw II transportowano przy użyciu ciężkich ciężarówek Faun L900 D567 (6x4) i nisko zawieszonych przyczep (Sd.Anh.115). Ponadto zawieszenie PzKpfw II było wykorzystywane przy przebudowie standardowych ciężarówek do ciężarówek półgąsienicowych – Maultier.
Panzerkampfwagen II Ausf F w muzeum w Kubince, Rosja.
Bojowym debiutem PzKpfw II, podobnie jak w przypadku Panzer I była wojna domowa w Hiszpanii, gdzie niewielka liczba tych czołgów (prawdopodobnie Ausf b w Panzer Abteilung 88 Legionu Condor) nie dorównywała radzieckim T-26, uzbrojonym w działa 45mm. Nie zostało jednak potwierdzone czy czołgi Panzer II w ogóle wysłano do Hiszpanii. Wielka ilość Panzer II została natomiast użyta przez jednostki pancerne w kampaniach w Polsce i we Francji, a następnie na szeroką skalę przez Deutsche Afrika Korps Erwina Rommla w Afryce Północnej i później w mniejszym zakresie w początkowych etapach wojny z ZSRR. PzKpfw II obok PzKpfw I był podstawowym czołgiem Armii Niemieckiej podczas wojny z Polską - wykorzystano 1226 sztuk tych pojazdów (około 45% wszystkich użytych czołgów).
VK 903b (Ausf H) z działem 50mm Pak 38 L/60.
Panzer II Ausf A.
Załoga czołgu Panzerkampfwagen II składała się z trzech członków: kierowcy, umieszczonego w przedniej części kadłuba, dowódcy/działowego i ładowniczego/radiooperatora w wieży. Dowódca siedział na siedzeniu, podczas gdy ładowniczy stał na podłodze w wieży. Komunikacja pomiędzy dowódcą a kierowcą odbywała się za pomocą tuby głosowej. Pancerz Panzer II był bardzo cienki i nie stanowił praktycznie osłony przed żadną bronią poza małokalibrową, a przestarzałe działo 20mm było nieskuteczne dla jakiegokolwiek alianckiego pancerza. I chociaż podobnie jak Panzer I okazał się nieprzydatny w bezpośredniej walce, był podstawowym czołgiem Pazertruppe aż do roku 1940/41. Bardziej efektywnym niż bojowe zastosowaniem dla PzKpfw II było wykorzystanie go w roli czołgu rozpoznawczego i treningowego. Dostarczył on również niemieckim projektantom i producentom cennych doświadczeń. I tak jak w przypadku innych czołgów podwozie PzKpfw II zastosowano przy budowie szeregu konwersji, takich jak Marder II czy Wespe. Jedną z najbardziej interesujących była zamontowana na podbudowie Panzer II Ausf A/B/C nadbudówka podobna do Marder II (Sd.Kfz.131) z działem 50mm Pak 38L/60 (przy niedoborach dział 75mm Pak 40). Pojazd otrzymał oznaczenie 5cm Pak 38 L/60 auf Fahrgestell Panzerkampfwagen II (Sf). Ta eksperymentalna konstrukcja była etapem pośrednim przy rozwoju projektów z większymi działami – serią Marder.
Panzerkampfwagen II Ausf J (VK 1601).
Warianty czołgu Panzerkampfwagen II
Model
Okres produkcji
Liczba wyprodukowanych sztuk podwozia*
Liczba wyprodukowanych
czołgów
Ausf a1
koniec 1935 – maj 1936
10
Ausf a2
maj 1936 – luty 1937
25
75
Ausf a3
maj 1936 – luty 1937
50
Ausf b
luty – marzec 1937
25
25
Ausf c
1937
1900
Ausf A
1938 – 1940
1000
1113
Ausf B
1938 – 1940
2000
Ausf C
1938 – 1940
1000
Ausf D
1938 – 1941
800
43
Ausf E
1938 – 1941
200
Ausf F
1940 –1943
1400
524
Ausf G1/G3/G4 (nA) (VK 901)
kwiecień 1941 – luty 1942
75 (ukończono 12)
12
Ausf H (nA verst) (VK 903)
wrzesień 1941
1 prototyp
Ausf J (nA verst) (VK 1601)
kwiecień – grudzień 1942
22 -25
22
Leopard (VK 1602)
marzec 1942 – styczeń 1943
1 niekompletny prototyp
Ausf M (nA verst) (VK 1301)
sierpień 1942
4
4
Ausf L (Luchs) (VK 1303)
wrzesień 1943 – styczeń 1944
104
104
· nie wszystkie użyto do produkcji czołgów, dużą część wykorzystano przy różnych konwersjach
Od grudnia 1939 roku pojawiło się szereg projektów stworzenia wyspecjalizowanego lekkiego czołgu rozpoznawczego, bazującego na podwoziu i częściach Panzer II. Wyprodukowano prototypy (neue Art verstarkt – nowy, silniej opancerzony model) VK 901 (Ausf G1/G3/G4), VK 903 (Ausf H), VK 1601 (Ausf J), VK 1301 (Ausf M – udoskonalona wersja VK 901 i VK 1601), wszystkie w zakładach MAN, lecz żaden nie wszedł do seryjnej produkcji, a całość progra...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]